[ Pobierz całość w formacie PDF ]
albo nasz dostatek, albo nasz głód. Zwróciliśmy Egiptowi jego dobra: otrzymał
ilości zbóż, które był nam przysłał, a zabrane ziarno siewne odprowadził z
powrotem. Niech przeto Egipt pojmie i zrozumie z doświadczenia, że dostarcza
nam nie środków żywności, lecz podatku w naturze; niechaj przyjmie do
wiadomości, iż nie jest narodowi rzymskiemu niezbędny, a ponadto niechże wie,
że ma pełnić rolę służebną. Po tym, co zaszło, niechaj Nil kocha swoje łożysko i
niech spełnia rolę rzeki: nic Miastu do tego, ani Egiptowi, chyba że stamtąd
wysyłano by statki puste i nie załadowane, podobne do wracających, a stąd
pełne i załadowane i takie jak zwykły przychodzić z to-
warem, a w wyniku odwrócenia funkcji morza należałoby sobie życzyć raczej
wiatrów pomyślnych i krótszego kursu. Dziwnym by się to, Cezarze, wydało,
gdyby zaopatrzenie miast w zboże nie odczuło stagnacji gospodarczej Egiptu i
opadania wód Nilu; ono dzięki twoim zasobom i twoim staraniom zaobfitowało
do tego stopnia, że stwierdzono zgodnie, że my możemy się obejść bez wsparcia
Egiptu, lecz nie Egipt bez naszej pomocy. Podjęto akcję wobec tego zasobnego
niezwykle ludu, jak gdyby był wolnym narodem: wstyd bowiem było tej
niesamowitej klęski nieurodzaju. Toteż z zażenowaniem i niepokojem patrzyli,
jak dzięki tobie zaradzono nie tylko niedostatkom, ale i wstydowi. Podziwiali
rolnicy spichlerze pełne zboża, których przecież oni nie napełnili swym ziarnem,
zastanawiając się, z jakich obszarów sprowadzono ziarno do siewów, względnie
medytując, w której to części Egiptu płynie druga taka rzeka. Tak przeto dzięki
twojemu dobrodziejstwu ani sam kraj nie stał się ziemią złego urodzaju, ani Nil
posłuszny co prawda zwykle Egiptowi nie popłynął obfitszym nurtem, jak ku
naszej chwale.
32. Jakżeż teraz napawa nas otuchą sam fakt, że wszystkie prowincje
znalazły się pod naszym panowaniem i naszym nadzorem z chwilą, gdy
pryncepsem został ten, który potrafi niezależnie od pory roku i zaistniałej
okoliczności przerzucić i przywrócić płody rolne nieraz tu, drugi raz tam; który
istotnie potrafi wykarmić i otoczyć opieką lud, żyjący po drugiej stronie morza,
jakby to była jakaś cząstka ludu i pleb-su rzymskiego. Nawet niebo jest rzadko
kiedy tak łaskawe, aby można było wszystkie ziemie równocześnie użyznić i
wesprzeć: on oddalił od razu od wszystkich, jeśli nie klęskę nieurodzaju, to
chociażby zgubne skutki suszy; on zatem sprowadza do nas - o ile nie sam
urodzaj, to tyłe samo co dobra urodzaju; on bowiem związał Wschód z
Zachodem umowami handlowymi o wzajemnym zaopatrzeniu w żywność, aby
to, czym dysponują i co wytwarzają poszczególne narody w ogóle, dostawały w
towarach na zasadzie obopólnej wymiany; żeby doszły do przekonania, iż dla
ludów podbitych jest korzystniej mieć nad sobą jednego pana, któremu by
podlegały, aniżeli żyć w stale skłóconej niezależności. Bo oto z chwilą, jak
dobra wszystkich ulegną rozdrobnieniu, wtedy każdy będzie działał na własną
rękę ze szkodą dla pojedynczych członków danej społeczności. Jeżeli natomiast
dobra ich będą ze sobą zespolone i przemieszane, straty każdego jednego nikogo
nie dotkną, ponieważ ich wspólne dobro będzie się odnosić do wszystkich. Lecz
obojętnie oraz niezależnie od tego, czy ziemie posiadają jakieś bóstwo, czy też
rzeki swego ducha opiekuńczego, zwracam się tu z modlitwą i do owej rzeki, i
do samej ziemi, by zadowolona z tej łaskawości pryncepsa zechciała przyjąć na
swe pulchne łono ofiarowane jej ziarno siewne i zwróciła je w
zwielokrotnionym wymiarze. Nie żądamy oczywiście procentów: niemniej
niech się uważa za zobowiązaną do ich zapłacenia, a za złamanie w ciągu roku
zaufania niech rekompensuje podczas wielu lat, a następnie na przestrzeni
wszystkich wieków, tym więcej że się tego nie domagamy.
33. Dość uczyniono z pożytkiem zarówno dla obywateli, jak i
sprzymierzeńców. Oglądaliśmy21 z kolei widowisko wcale nie bez wyrazu, ni
monotonne, ani też tego rodzaju, że mogłoby ludzi zmiękczyć i złamać, lecz
takie, co pchało do pięknych zmagań i pogardy śmierci, nawet bowiem w [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl rafalstec.xlx.pl
albo nasz dostatek, albo nasz głód. Zwróciliśmy Egiptowi jego dobra: otrzymał
ilości zbóż, które był nam przysłał, a zabrane ziarno siewne odprowadził z
powrotem. Niech przeto Egipt pojmie i zrozumie z doświadczenia, że dostarcza
nam nie środków żywności, lecz podatku w naturze; niechaj przyjmie do
wiadomości, iż nie jest narodowi rzymskiemu niezbędny, a ponadto niechże wie,
że ma pełnić rolę służebną. Po tym, co zaszło, niechaj Nil kocha swoje łożysko i
niech spełnia rolę rzeki: nic Miastu do tego, ani Egiptowi, chyba że stamtąd
wysyłano by statki puste i nie załadowane, podobne do wracających, a stąd
pełne i załadowane i takie jak zwykły przychodzić z to-
warem, a w wyniku odwrócenia funkcji morza należałoby sobie życzyć raczej
wiatrów pomyślnych i krótszego kursu. Dziwnym by się to, Cezarze, wydało,
gdyby zaopatrzenie miast w zboże nie odczuło stagnacji gospodarczej Egiptu i
opadania wód Nilu; ono dzięki twoim zasobom i twoim staraniom zaobfitowało
do tego stopnia, że stwierdzono zgodnie, że my możemy się obejść bez wsparcia
Egiptu, lecz nie Egipt bez naszej pomocy. Podjęto akcję wobec tego zasobnego
niezwykle ludu, jak gdyby był wolnym narodem: wstyd bowiem było tej
niesamowitej klęski nieurodzaju. Toteż z zażenowaniem i niepokojem patrzyli,
jak dzięki tobie zaradzono nie tylko niedostatkom, ale i wstydowi. Podziwiali
rolnicy spichlerze pełne zboża, których przecież oni nie napełnili swym ziarnem,
zastanawiając się, z jakich obszarów sprowadzono ziarno do siewów, względnie
medytując, w której to części Egiptu płynie druga taka rzeka. Tak przeto dzięki
twojemu dobrodziejstwu ani sam kraj nie stał się ziemią złego urodzaju, ani Nil
posłuszny co prawda zwykle Egiptowi nie popłynął obfitszym nurtem, jak ku
naszej chwale.
32. Jakżeż teraz napawa nas otuchą sam fakt, że wszystkie prowincje
znalazły się pod naszym panowaniem i naszym nadzorem z chwilą, gdy
pryncepsem został ten, który potrafi niezależnie od pory roku i zaistniałej
okoliczności przerzucić i przywrócić płody rolne nieraz tu, drugi raz tam; który
istotnie potrafi wykarmić i otoczyć opieką lud, żyjący po drugiej stronie morza,
jakby to była jakaś cząstka ludu i pleb-su rzymskiego. Nawet niebo jest rzadko
kiedy tak łaskawe, aby można było wszystkie ziemie równocześnie użyznić i
wesprzeć: on oddalił od razu od wszystkich, jeśli nie klęskę nieurodzaju, to
chociażby zgubne skutki suszy; on zatem sprowadza do nas - o ile nie sam
urodzaj, to tyłe samo co dobra urodzaju; on bowiem związał Wschód z
Zachodem umowami handlowymi o wzajemnym zaopatrzeniu w żywność, aby
to, czym dysponują i co wytwarzają poszczególne narody w ogóle, dostawały w
towarach na zasadzie obopólnej wymiany; żeby doszły do przekonania, iż dla
ludów podbitych jest korzystniej mieć nad sobą jednego pana, któremu by
podlegały, aniżeli żyć w stale skłóconej niezależności. Bo oto z chwilą, jak
dobra wszystkich ulegną rozdrobnieniu, wtedy każdy będzie działał na własną
rękę ze szkodą dla pojedynczych członków danej społeczności. Jeżeli natomiast
dobra ich będą ze sobą zespolone i przemieszane, straty każdego jednego nikogo
nie dotkną, ponieważ ich wspólne dobro będzie się odnosić do wszystkich. Lecz
obojętnie oraz niezależnie od tego, czy ziemie posiadają jakieś bóstwo, czy też
rzeki swego ducha opiekuńczego, zwracam się tu z modlitwą i do owej rzeki, i
do samej ziemi, by zadowolona z tej łaskawości pryncepsa zechciała przyjąć na
swe pulchne łono ofiarowane jej ziarno siewne i zwróciła je w
zwielokrotnionym wymiarze. Nie żądamy oczywiście procentów: niemniej
niech się uważa za zobowiązaną do ich zapłacenia, a za złamanie w ciągu roku
zaufania niech rekompensuje podczas wielu lat, a następnie na przestrzeni
wszystkich wieków, tym więcej że się tego nie domagamy.
33. Dość uczyniono z pożytkiem zarówno dla obywateli, jak i
sprzymierzeńców. Oglądaliśmy21 z kolei widowisko wcale nie bez wyrazu, ni
monotonne, ani też tego rodzaju, że mogłoby ludzi zmiękczyć i złamać, lecz
takie, co pchało do pięknych zmagań i pogardy śmierci, nawet bowiem w [ Pobierz całość w formacie PDF ]